بهره وری و مدیریت زمان

بهره وری:

تاریخچه بهره وری: اصلاح بهره وری اولین بار بعد از انقلاب صنعتی توسط اقتصاد دانان کلاسیک مطرح و این اصطلاح بعدها توسط آدام اسمیت (پدر علم اقتصاد) در قرن 19 گسترش و کم کم به عنوان یک اصطلاح اقتصادی و مدیریتی مطرح گردید و به نظر آدام اسمیت بهره وری عبارت بود از رابطه بین حجم تولیدی که در مدیریت معین ،نسبت به عوامل مصرف شده بدست می آیدو این عنوان توسط تیلور اولین نویسندگان کلاسیک مدیریت به این روش که ایجاد ارتباط بین نیروی انسانی و روشهای کار مطرح شد.

تعاریف بهره وری از دیدگاه علوم مدیریتی و اقتصادی:

1-     تعریف لغوی: واژه انگلیسی آن عبارت است از plodustir  یعنی قدرت تولیدی یا باروری در تولید یا بطور خلاصه مولد ، در زبان فرانسوی عمدتاً مترادف با سود تعریف می شود ولی در زبان فارسی بیشتر به معنای کارآمدی و باروری تعریف و ترجمه می شو د.

بهره وری عبارت است از استفاده بهینه از منابع موجود برای بدست آوردن اهداف از پیش تعین شده

2-    تعریف کاربردی : بهره وری عبارت از ترکیبی از اثر بخشی و کارایی(اگر کارایی را تحقق اهداف بدانیمو اثر بخشی را رضایت فرد و یا سازمان از نتیجه عملکرد تعریف کنیم

انواع بهره وری:

بهره وری فردی: عبارت است از کار انجام شده توسط هر فرد به نسبت زمان مصرف شده

بهره وری منابع انسانی: برابر است با نسبت کار انجام شده توسط یک سازمان به منابع انسانی مصرف شده در طول یک زمان معین

بهره وری ملی: عبارت است از نسبت تولید یا درآمد ملی به منابع انسانی فعال یا نیروی انسانی شاغل

سطوح بهره وری:

سطوح بهره وری به چهار دسته تقسیم می شود:1- بهره وری در سطوح کارکنان 2- بهره وری در در سطح سازمان 3- بهره وری در سطح فعالیت و عملیات سازمان 4- بهره وری در سطح ملی و منطقه ای

عوامل موثر بر بهره وری:

عوامل موثر بر بهره وری که به اشتباه از آن برداشت می گردد و اصطلاحاً بیان می گردد ((افزایش بهره وری انجام بهتر کارها نیست بلکه تشخیص درست انجام دادن کار و اثر بخشی بودن کار انجام شده می باشد))

1-     عوامل داخلی:

الف) عوامل سخت افزاری: یعنی عواملی که در کوتا مدت به آسانی قابل تغییر نیستند مانند تکنولوژی در تولید(شکل و ماهیت محصول-ماشین آلات و تجهیزات-تکنولوژی-مواد و انرژی)  

    ب) عوامل نرم افزاری:یعنی عواملی که به آسانی قابل تغییر هستند همانند روشهای کار و روش مدیریتی(افراد-سازمان وسیستم-روش کار-روشهای مدیریتی)

         2- عوامل خارجی:              الف) عوامل ساختار              ب) تغییرات اقتصادی                     ج) تغییرات اجتماعی و جمعیتی

با این توضیحات و در همه تعاریف موضوع زمان از جمله(کم ترین زمان- زمان موجود- کوتاه ترین زمان و...) مطرح شد و با این توضیحات به بحث مهم مدیریت زمان و بهره وری می پردازیم

 

 

مدیریت زمان و بهره وری:

در علم مدیریت هدف اصلی جستجوی روشهای دست یابی موثر به اهداف تعیین شده در کوتاه ترین زمان و با کم ترین هزینه می باشد یکی از شاخص ها و معیار اصلی که در این بحث بسیار مهم و موثر می باشد مفهوم زمان است زیرا استفاده از زمان می تواند کارآمدی مدیران را افزایش  و توانایی یک مدیر را بیشتر از پیش نمایان نماید و در فرهنگهای مختلف از مفهوم زمان برداشتهای متفاوتی میشود که هر کدام به تناسب شرایط سازمان تفسیر می گردد ، هدف از تحلیل زمان جواب به این دو سوال مطرح شده می باشد :

1-     آیا فرهنگی که موفقیت مدار است عقیده دارد که آینده بهتر از حال و گذشته باید باشد؟

2-    آیا فرهنگی را که بر روابط انسانی تأکید می نماید می تواند برای زمان مقوله تهدید آمیز باشد؟

برای جواب به این دو سئوال باید مفهوم و کاربرد زمان را بدانیم.

مفهوم زمان: در جوامع قدیمی حرکت ماه ،خورشید و چرخش زمین و ستارگان را  مبنای زمان خود قرار داده بودند و با تکامل جوامع  و پیشرفت تکنولوژی مفهوم زمان پیچیده تر شد اما به طور کلی ایده های مربوط به زمان به دو دسته کلی تقسیم می شود:

الف) زمان بعنوان وقایع سیستماتیک     ب) زمان بعنوان یک مقوله دورانی

عوامل ائتلاف زمان:

یک اصطلاح عمومی رایج بین اکثر افراد جامعه که دائماً بیان می کنند که وقت کافی نداریم که این اصطلاح درست نیست چرا که زمان در اختیار ماست اما متأسفانه ابرازهای تنظیم و کنترل آن را نداریم و اکثراً در صدد کنترل زمان هستیم  ولی در این زمینه موفقیتی کسب نمی نماییم .

یکی از صاحب نظران علم مدیریت بنام مک نزی بر این اعتقاد می باشد که عوامل موثر بر اتلاف زمان به شرح ذیل تقسیم نموده است

1-   تلاش بیش از حد بدون برنامه                                                       8- ناتوانی در مسئولیت

2-    مراجعین پیش بینی نشده                                                                9- ناتوانی در گفتن نه به دیگران

3-   ناقص بودن سیستم کنترل                                                              10- تصور نادرست از برنامه ریزی

4-    اطلاعات ناقص                                                                                 11- فقدان انظبات

5-    عوامل بحرانی پیش بینی نشده                                                     12- برگزاری جلسات بی مورد و تکراری

6-    بی نظمی شخصی                                                                            13- ضعف در برقراری ارتباط با دیگران(روابط عمومی ضعیف)

7-    به تعویق انداختن کارها                                                                  15- تلفنهای بی مورد و مسافرتهای غیر ضروری و کاری

                                                                                                                 نوسینده: مسعود یعقوبی

                                                                                                                    کارشناس مدیریت